Jaarlijst 2025 - Mijn favoriete albums

2025 was weer een sterk muzikaal jaar. Hoewel het jaar langzaam op gang kwam, ontbrandde het muzikale vuur vanaf de zomer echt goed. Een paar van mijn favoriete groepen bracht nieuw werk uit en daarnaast werd ik aangenaam verrast door een aantal acts die een sterke comeback maakte in 2025. Door mijn podcast BRAL. heb ik bovendien veel albums intensiever beluisterd, wat ervoor zorgde dat ik ze niet alleen beter leerde kennen, maar ook extra ben gaan waarderen.

Eerst de eervolle vermeldingen, de nummers 20 t/m 11: 

20. Mac Miller - Balloonerism
19. Architects - The Sky, The Earth & All Between
18. Greyhaven - Keep It Quiet
17. Conjurer - Unself
16. Rome Streetz & Conductor Williams - Trainspotting
15. Raekwon - The Emperor's New Clothes
14. Winne - Mssyeh
13. Biohazard - Divided We Fall
12. BRUIT ≤ - The Age Of Ephemerality
11. Vinnie Paz - God Sent Vengeance

En dit zijn ze, de 10 beste platen van 2025:

10. Nas & DJ Premier - Light-Years

Als Nas & DJ Premier een album aankondigen, liggen de verwachtingen hoog. Onmogelijk hoog. De eerste luisterbeurt hoop je toch steeds een nieuwe Nas Is Like of NY State Of Mind te horen, maar dat niveau wordt op Light-Years simpelweg niet gehaald. Al ligt dat absoluut niet aan Nas, die meer dan 30 jaar na zijn debuutalbum nog net zo hongerig, gefocust en gelaagd rapt als in die begindagen. De beats van Premier matchen het niveau niet helemaal en waar hij vroeger juist zorgde voor pompende beats, blijft het nu iets vlakker. Maar dat betekent niet dat het slecht is. Bij de tweede luisterbeurt kan de focus nog meer op Nas en bij de luisterbeurten daarna is het gewoon genieten van een geweldige mc. Nas brengt een heerlijke ode aan hiphop met tracks als Writers over graffiti artiesten, Bouquet (To the Ladies) over female mc’s en Junkie. Hoogtepunt is de conversatie tussen zijn verschillende alter ego’s op Nasty Esco Nasir, misschien wel de beste Nas track van de afgelopen 20 jaar. 

Favoriete tracks: Madman, Writers, Nasty Esco Nasir 

9. Vower - A Storm Lined With Silver

Na de vorige EP Apricity waren de verwachtingen hoog, maar Vower maakt ze moeiteloos waar. A Storm Lined With Silver voelt als een logische, maar sterkere volgende stap. De band klinkt grootser, gelaagder en zelfverzekerder. De combinatie van post-rockachtige opbouw en post-hardcore ontlading werkt nog steeds perfect. De zang snijdt door de instrumentatie heen en elke track bouwt op naar een emotionele climax die kippenvel geeft. Meeslepend, episch en emotioneel. 

Favoriete tracks: Moth Becomes the Flame, Satellites, Serpent 

8. Clipse - Let God Sort Em Out

Ik zie veel jaarlijstjes voorbij komen waar dit album op 1 staat en eerlijk, dat is ook wel terecht. Ik heb niet eerder meegemaakt dat een rapduo na 15 jaar terugkeert en dan een plaat maakt die net zo nostalgisch als urgent en nieuw voelt. Pusha T was natuurlijk nooit echt weg en maakte fantastische platen, maar met zijn broer aan zijn zijde gaat hij nog een tandje beter rappen. Malice klinkt nog wijzer, nog harder en nog dominanter dan 15 jaar geleden. En de productie van Pharrell is precies wat je hoopt van Pharrell die produceert voor Clipse. De plaat opent met een track over hun ouders die zo intens is, dat je direct wordt meegezogen in de wereld waarin we ons moeten voorstellen hoe “his pain findin' base in the cupboard” is. Puur. Als onversneden coke, zullen we maar zeggen. 

Favoriete tracks: The Birds Don't Sing, Chains & Whips, So Be It 

7. Bask - The Turning

The Turning is zo’n album dat langzaam onder je huid kruipt. Bask beweegt zich ergens tussen post-metal, doom en atmosferische sludge met Americana-invloeden, maar weet vooral een beklemmende sfeer neer te zetten. De riffs zijn log en zwaar, maar altijd dienend aan de emotie en spanning in de tracks. De zang balanceert tussen wanhoop en berusting, waardoor het binnenkomt. Dit is geen makkelijke luisterplaat, maar wel eentje die beloont als je er de tijd voor neemt. Bask laat horen dat zwaarte niet alleen in volume zit, maar vooral in gevoel. Het overweldigt, hangt als een donkere wolk om je heen en absorbeert je. Vooral op tracks als Long Lost Light en The Turning neemt de band je mee op reis en verdrink je steeds verder in het geluid naarmate de track verder opbouwt. Koptelefoon. Donkere kamer. Ogen dicht. Genieten. 

Favoriete tracks: In The Heart Of The Dying Sun, Long Lost Light, The Turning

6. La Dispute - No One Was Driving The Car

La Dispute doet weinig nieuwe dingen op No One Was Driving The Car, maar klonk tegelijkertijd zelden dynamischer en gelaagder. De band wisselt rustige en sferische stukken af met momenten van chaos en uitbarsting. Betoverend, meeslepend en confronterend. Alles om de verhalen van zanger Jordan Dreyer te laten landen. En dat lukt. Zijn teksten nemen me mee van verandering (I Shaved My Head), naar machteloosheid (Man with Hands and Ankles Bound), herinneringen (Environmental Catastrophe Film), verdriet (Steve) en maatschappijkritiek (Top-Sellers Banquet). Ieder verhaal zit vol met symboliek, Bijbelse referenties en beschouwingen. Soms bezingt hij zelfs camerastandpunten waarin een scène wordt gefilmd. Alsof hij een buitenstaander is in het verhaal dat hij beleeft. Het is opnieuw enorm intens, confronterend en soms ronduit ongemakkelijk, zeker als hij het leven op Sibling Fistfight at Mom’s Fiftieth / The Un-sound reduceert tot “It’s a struggle and we stumble/And the best that we can ever do is try”, maar juist dat maakt La Dispute zo geweldig.

Favoriete tracks: Environmental Catastrophe Film, Sibling Fistfight at Mom’s Fiftieth / The Un-sound, Top-Sellers Banquet

5. Mobb Deep - Infinite

Op albumopener Against The World hoor je een overleden Prodigy “I’m back” zeggen. Surrealistisch. Maar ook zo enorm fijn. Samen met The Alchemist is Havoc er in geslaagd een onvervalste Mobb Deep classic te maken, die het doet laten lijken alsof Prodigy gewoon bij ze in de studio heeft gezeten tijdens de creatie. Ik weet zeker dat zijn ziel daar moet zijn geweest. De beats zijn rauw, dreigend en donker. De teksten schetsen beelden van straatleven, overlevingsinstinct, loyaliteit en reflectie op hun plek in de wereld en in hiphop. Prodigy’s postume bars bevatten scherpe observaties over vijanden, de realiteit van straat ervaringen en persoonlijke vastberadenheid. De teksten ademen dezelfde sfeer van onverzettelijkheid en authenticiteit die Mobb Deep sinds The Infamous kenmerkt, maar nu met extra reflectie op hun nalatenschap en het pijnlijke verlies van Prodigy. Echt een keiharde plaat. 

Favoriete tracks: Gunfire, Pour The Henny, Discontinued

4. Stick To Your Guns - Keep Planting Flowers 

Stick To Your Guns is er weer in geslaagd een geweldig album af te leveren. Sterker nog, ik denk dat alleen Diamond uit hun oeuvre een iets betere plaat is. Het doet me qua intensiteit en tracks het meeste denken aan de ijzersterke EP Better Ash Than Dust en ik ben blij dat daar nu dus een full-length versie van is. Dit album vangt perfect de intensiteit van hoe het is om Stick To Your Guns live te zien. Jesse Barnett’s teksten gaan opnieuw over volhouden, hoop en activisme, en worden anthems die je uit volle borst kunt meeschreeuwen met je linkervuist in de lucht. “When will it be enough for you savages?/It's getting hard to tell/A snake that eats itself/Are we ever catching up before it vanishes?/Will it ever be enough?/Are we ever waking up?/Eating your own for a seat at the table”. Fuck kapitalisme en leve Stick To Your Guns. 

Favoriete tracks: Severed Forever, More Than a Witness, Keep Planting Flowers 

3. De La Soul - Cabin In The Sky

De La Soul mist Dave, maar “the magic will always remain three”, aldus Posdnuos in YUHDONTSTOP, de openingstrack van Cabin In The Sky. En daar heeft hij gelijk in, want de De La magie is volop aanwezig op dit album. Het gemis van Trugoy is natuurlijk voelbaar, maar zorgt niet voor een depressieve plaat, want naast momenten van verdriet en beschouwing, is er ook ruimte voor humor, hoop en troost. En gelukkig horen we Dave ook nog een paar keer. Op Good Health blinkt hij uit. Dit album is een viering van het leven, vriendschap en muziek, precies zoals De La Soul dat altijd heeft gedaan. En Posdnuos bewijst eigenlijk opnieuw 1 van de beste rappers ooit te zijn. Zeker met verses als op titeltrack Cabin In The Sky waar hij rapt: "But what keeps me sane from the grief/Is to stay rooted in if the wind gets severe/Every line in the song holds love in the tears". Prachtig.

Favoriete tracks: Good Health, Run It Back, Cabin in the Sky

2. Deftones - Private Music 

Deftones blijft voor mij een van mijn favoriete bands aller tijden. Elk album in hun discografie is raak, en Private Music vormt daarop geen enkele uitzondering. Het album ademt die typische Deftones-sfeer: zwaar en gelaagd, maar tegelijkertijd kwetsbaar en meeslepend. Chino Moreno speelt daarin opnieuw een sleutelrol. Naast zijn herkenbare, emotioneel geladen zang en fluisterende melodieën laat hij ook zijn rauwere kant horen, met momenten waarop zijn rapachtige vocalen terugkeren op tracks als Locked Club en Cut Hands. Die afwisseling tussen melodie, agressie en introspectie geeft de nummers extra spanning en dynamiek, en benadrukt hoe breed zijn vocale bereik eigenlijk is. Samen met de massieve gitaren en de dromerige onderlaag waar Deftones zo bekend om staat, maakt dat Private Music tot een album dat blijft groeien bij elke luisterbeurt.

Favoriete tracks: Infinite Source, Milk of the Madonna, Cut Hands

1. Evidence - Unlearning Vol. 2

Unlearning Vol. 2 van Evidence is voor mij een absoluut hoogtepunt. Alles aan dit album klopt: de sfeer, de productie en vooral de teksten. Evidence klinkt zelfverzekerder en scherper dan ooit, zonder zijn kenmerkende introspectie te verliezen. De beats zijn warm, soulvol en minimalistisch, precies genoeg om zijn stem en verhalen alle ruimte te geven. Wat Unlearning Vol. 2 zo sterk maakt, is hoe moeiteloos Evidence persoonlijke reflectie combineert met pure vakmanschap. Zijn bars voelen doorleefd, eerlijk en intelligent, alsof je meekijkt in zijn hoofd terwijl hij zijn leven, carrière en keuzes ontleedt. Tegelijkertijd blijft het album ontzettend lekker luisteren: het is laidback, maar nooit saai, gelaagd zonder pretentieus te worden. Dit is een plaat die ik keer op keer opzet en die elke luisterbeurt beter wordt en bewijst dat Evidence tot de allerbeste lyricists van zijn generatie behoort.

Over dit album heb ik een uitgebreide podcast gemaakt met mijn vrienden voor BRAL. - dus als je behoefte hebt aan meer superlatieven rondom de Unlearning reeks, luister die aflevering dan zeker.

Favoriete tracks: Different Phases, Stay Alive, Dutch Angle

Op naar 2026...

Jaarlijst 2024 - Mijn favoriete albums

2024 was een mooi muzikaal jaar. Een paar van mijn favoriete groepen heeft een plaat uitgebracht en ik ben hier en daar verrast door acts die debuteerden in 2024. Daarnaast heb ik door mijn podcast BRAL. een aantal albums fanatieker beluisterd en daardoor natuurlijk extra gewaardeerd. En ik kan ze niet meenemen in deze lijst, omdat ze geen album uitgebracht hebben, maar mede door BRAL. heb ik De La Soul het meest beluisterd dit jaar. Vooral Trouble In The Water met DJ Honda heb ik teringveel beluisterd. Maar goed, ook andere platen heb ik veel beluisterd, dus hierbij mijn jaarlijst 2024. 

Eerst de eervolle vermeldingen, de nummers 20 t/m 11: 

20. Frail Body - Artificial Bouqet

19. Hairo & Sneadr - Koude Zomer

18. Roc Marciano - Marciology

17. Tyler, The Creator - Chromakopia

16. Hus Kingpin & 9th Wonder - The Supergoat

15. Sticks - Zonneschijn

14. Fresku - Leren Leven

13. Dool - The Shape Of Fluidity

12. Rafting Goods - Volume 3

11. Every Hell - Vertebrate

En dit zijn ze, de 10 beste platen van 2024:

10. Greyhaven - Stereo Grief

In 2022 schreef ik over Greyhaven: als Greyhaven voor het derde album meer tracks gaat maken als albumopener In A Room Where Everything Dies en vooral het indrukwekkende A Painful and Necessary Action, dan sta ik weer vooraan om dit te luisteren. En laat dat nu precies zijn wat ze hebben gedaan op de EP Stereo Grief. De band mixt post hardcore met grunge, post rock en andere stijlen en klinken inmiddels vooral heel erg als zichzelf. Met prachtige zangmelodieën van zanger Brent Mills die even later overgaan in harde screams. Emotioneel, heftig, maar mooi. Zeker albumafsluiter An Inverse Self-Reflection is een emotionele achtbaan, die track begint als een rocktrack, maar bouwt op naar een enorm heavy einde met zware breakdowns en intense vocals. Ik ben fan. 

Favoriete tracks: The Welcome Party, Sick And Lavish & An Inverse Self-Reflection

9. Mach-Hommy - #RICHAXXHAITIAN

Mach-Hommy is nog steeds mysterieus, maar in het rijtje van aan Griselda gelieerde artiesten wel de beste. En dat laat hij op #RICHAXXHAITIAN ook weer horen. Een Mach-Hommy album is geen easy listening. De beats zijn van oa Conductor Williams en SadhuGold en zijn vooral heel rauw. Daaroverheen rapt hij onnavolgbare lyrics met verwijzingen die je niet meteen snapt, maar als je erin duikt, hoor je goud. Of hij nu solo rapt, of samen met een Black Thought of een Roc Marciano; Mach-Hommy is fantastisch. Zeker als hij op de hook ineens zingt of als hij bars dropt als: White phosphorus fell on civilians in Gaza/Troglodytes squadron yelling epithets in a jogger op Politickle. 

Favoriete tracks: Politickle, Copy Cold & Holy ___ 

8. Kendrick Lamar - GNX

GNX is gemaakt met het venijn van Kendrick Lamar’s disstracks aan het adres van Drake, maar dan zonder diss naar Drake. Althans, niet een heel nummer lang. Er zitten natuurlijk steken in en je voelt de spanning steeds in de lucht hangen, waardoor de plaat gejaagd en gevaarlijk aanvoelt. In tegenstelling tot eerdere Kendrick platen is dit geen conceptalbum, maar op weinig albums is getergd zijn zo omgezet in kunst als op GNX. Albumopener Wacced Out Murals is daar meteen een statement van een voorbeeld van. Maar ook hoogtepunten als Man at the Garden, Reincarnated en Gloria bevatten die getergdheid, waardoor odes aan Nas en Pac ook gewoon prachtige concepten en venijnige raps oplevert.

Favoriete tracks: Man at the Garden, Reincarnated & Wacced Out Murals

7. Common & Pete Rock - The Auditorium Vol. 1

The Auditorium Vol. 1 is gewoon een heerlijk album. Pete Rock komt met zijn beste productiewerk van de afgelopen jaren en Common kan daarop de beste versie van zichzelf zijn. Zijn rustige flow past perfect bij de soulvolle sound van Pete Rock, waardoor het eigenlijk bijna gek is dat we pas zo laat in hun beider carrières deze samenwerking krijgen. Of het nu spiritueel is op A God (there is), of een ode aan Hip-Hop op Dreamin’ of heel persoonlijk op Lonesome of gewoon straight up battle-modus op Stellar; op alle tracks is er harmonie tussen beat en rap en blijft het boeien. Een van de vele hoogtepunten is “When the sun shines again” met een bijdrage van Posdnous van De La Soul. Overall een heel fijne plaat, die heerlijk wegluistert. De beats laten je hoofd knikken en Common is Common, maar dan wel net een tandje meer geïnspireerd dan op eerdere albums. Hopelijk betekent die vol 1 in de titel dat we ook nog een vol 2 krijgen. 

Favoriete tracks: Dreamin', Lonesome, When The Sun Shines Again

6. Vower - Apricity

Vraag: Wat krijg je als je de muzikanten van Black Peaks combineert met de zanger van Palm Reader? Antwoord: Een fantastische band met een geweldige sound. En dat is dus Vower die met hun eerste EP Apricity een geweldig visitekaartje afgeven voor de toekomst. Vower combineert het beste van Black Peaks en Palm Reader en geeft ons daarmee een heerlijke blend van post rock en post hardcore, met kernwoorden als emotioneel, meeslepend, dromerig en ontlading. Enige punt van kritiek is dat ik meer tracks had willen horen dan de 4 tracks die ze nu op de EP hebben gezet. Maar ik weet zeker dat de band ons meer gaat geven en ongetwijfeld blaast dit me net zo hard weg als de tracks op deze EP. 

Favoriete tracks: In The Wake Of Failure, False Rituals, Eyes Of A Nihilist

5. Blu & Evidence - Los Angeles

Blu rapt en Evidence verzorgt de beats op deze plaat. Nu vind ik dat ergens jammer, omdat Ev 1 van mijn favoriete rappers is, maar muzikaal weet hij de conceptplaat van Blu wel echt een heerlijke sound te geven, waardoor ik me er toch overheen kan zetten. En gelukkig rapt hij wel op de track Wish You Were Here, wat ook mijn favoriete track van het album is. Een track die gaat over wat je graag nog had willen delen, met in het geval van Blu een overleden broer en in het geval van Ev een overleden vader. Maar Los Angeles bevat meer fantastische tracks die allemaal passen in het concept van overleven in de stad. Albumopener The Land is een heerlijke Westcoast beuker en misschien wel de dikste beat van de plaat. En de tekst van The Cold die beschrijft dat ondanks dat de zon schijnt, in LA de sfeer wel heel koud kan zijn, is fantastisch. Los Angeles is echt een geweldige plaat die een perfect en vooral ook compleet beeld schetst van (over)leven in Los Angeles.

Favoriete tracks: The Land, The Cold, Wish You Were Here

4. Ka - The Thief Next To Jesus

Ka bracht deze plaat op 19 september uit en op terug 13 oktober is hij helaas op 52-jarige leeftijd overleden. Maar wat laat hij een parel na, een waardige afsluiter van een geweldig oeuvre. The Thief Next To Jesus is misschien wel zijn beste werk, waarop hij de bijbel en het christendom gebruikt om zijn verhaal te vertellen. En dat dan op beats die voornamelijk gospel samples bevatten. Alles klopt. En als je de lyrics hoort, geeft Ka al zoveel hints over zijn aanstaande dood. Op Tested Testimony rapt hij bijvoorbeeld Put moms first, 'cause Earth can't live with a dying son. Aarde kan niet zonder zon, maar als we Earth zien als slang voor moeder, zij kan niet zonder zoon. En op hoogtepunt Hymn & I combineert hij zijn persoonlijke strijd met kritiek aan het Christendom. Ka is altijd een briljant lyricist geweest, een poeet. Een artiest die grote thema’s gebruikt om het kleine verhaal te vertellen. En dat is exact wat The Thief Next To Jesus is; het verhaal van een man die vecht met de dood. Hoe fijn dat hij deze plaat nog als winnaar kon uitbrengen.

Favoriete tracks: Hymn & I, Tested Testimony & Bread, Wine, Body, Blood

3. Knocked Loose - You Won’t Go Before You Supposed To

Knocked Loose maakte op mij enorm veel indruk met de EP A Tear In The Fabric Of Life in 2021, een conceptplaat over survivor’s guilt. Door dat concept wist de band een nieuw level van intensiteit te bereiken. Het is Knocked Loose nu gelukt deze intensiteit vast te houden voor de nieuwe langspeler You Won’t Go Before You Supposed To. Want jezus, wat een belevenis is dit ook weer. Zanger Bryan Garris klinkt gejaagder en maniakaler dan ooit, en de band geeft ons snoeiharde riffs, met belachelijk zieke breakdowns, waarbij er soms gebruik wordt gemaakt van bizarre ritmes en een apart drumpatroon. Dit geeft de eendimensionale sound van de band veel meer spanning en eigenheid. Maar ik luister Knocked Loose eigenlijk niet voor eigenheid. Ik luister Knocked Loose om stoom af te blazen en te slopen. Knocked Loose houdt mij gezond.

Favoriete tracks: Suffocate, Don’t Reach For Me, Blinding Faith

2. DVNE - Voidkind

Het is DVNE opnieuw gelukt geluid te geven aan het woord episch. Net als eerder werk is Voidkind meeslepend, betoverend, emotioneel en groots. Maar dat heeft de band voor elkaar gekregen met wat compactere tracks en minder lang uitgesponnen instrumentale passages. Enerzijds jammer, want dat laatste was juiste de kracht van de voorgaande plaat Etemen Ænka, maar anderzijds werkt dit heel goed om van Voidkind een album met een eigen smoel te maken. DVNE komt sneller to the point op Voidkind, zonder op spanning in te leveren. De cleane zang klinkt in vergelijking met de vorige plaat iets sterker en de grunt is nog iets vaker aanwezig. En alle andere ingrediënten klinken vertrouwd: rollende drums, sterke riffs, prachtige gitaarsolo’s en telkens een mooie opbouw van rustige passages naar een enorme wall of sound. Voidkind zit als cd in de cd-speler van mijn auto en zet ik vrijwel ieder ritje aan. Het verveelt geen enkel moment. 

Favoriete tracks: Eleonora, Reliquary, Plērōma

1. Counterparts - Heaven Let Them Die

Depressief, duister en suïcidaal. Het zijn kernwoorden voor Counterparts. En daar kunnen we sinds de release van Heaven Let Them Die ook ‘verwoestend’ aan toevoegen. Holy shit, Counterparts klonk zelden bozer, agressiever en destructiever dan op deze EP. Op het vorige album A Eulogy For Those Still Here probeert zanger Brendan Murphy zijn verdriet een plek te geven en rouwt hij om zijn dierbaren. Op Heaven Let Them Die is dat verdriet veranderd in kwaadheid en schreeuwt hij op No Lamb Was Lost: “I’d kill to keep them both alive!” Muzikaal gezien is er geen ruimte voor de melodieuze stukken die de band normaal laat horen en er is al helemaal geen ruimte voor post hardcore. Deze plaat zit qua sound ergens tussen het oude Counterparts en Brendan’s andere band End in. Het resultaat bestaat uit alles verwoestende breakdowns en snoeiharde riffs, maar wel afgewisseld met rustige passages, waardoor het spannend blijft en je af en toe op adem kunt komen. Drummer Kyle Brownlee overtreft zichzelf en geeft de verwoesting gestalte met kicks en snares die klinken als kanonskogels. Heaven Let Them Die bleek de plaat die Counterparts nodig had om niet in herhaling te vallen, zonder dat we door hadden dat het nodig was. En zo blijft deze band groeien en ontwikkelen. En dat is knap. Heaven Let Them Die is een ongekend meesterwerk. 

Favoriete tracks: A Martyr Left Alive, To Hear Of War, No Lamb Was Lost

Op naar 2025...

Jaarlijst 2023 - Mijn favoriete albums

2023 begon stroef, maar uiteindelijk verschenen er toch behoorlijk wat parels. Onder leiding van de Mighty Metallica natuurlijk, en tegelijk in de schaduw, want als Metallica een album uitbrengt, gaat daar wel heel veel van mijn aandacht heen. Maar toch heb ik nog genoeg kunnen ontdekken en ondergaan. Dus hierbij mijn jaarlijst van 2023. 

Eervolle vermeldingen:

Thrice - The Artist in the Ambulance - Revisited

De belangrijkste eervolle vermelding is voor Thrice, die dit jaar het album The Artist in the Ambulance uit 2003 helemaal opnieuw opnam en uitbracht. Het resultaat is voor mij een schot in de roos. De vocal performance is beter, de sound is dikker en de productie is meer verzorgd. De fantastische songs komen veel beter tot zijn recht. Eigenlijk is dit voor mij een top 5 album van het jaar, maar omdat het een ‘revisited’ is, vind ik niet dat hij als volwaardige nieuwe plaat meetelt. En een man moet toch spelregels hebben.

Knocked Loose - Upon Loss

Een andere eervolle vermelding is er voor de band Knocked Loose die met de EP Upon Loss 2 nieuwe tracks uit heeft gebracht, als follow-up van het uit 2021 afkomstige A Tear in the Fabric of Life. Beide tracks op Upon Loss bevatten dezelfde maniakale intensiteit als de EP uit 2021 en zijn kneiterhard. Maar met 2 nummers kun je natuurlijk niet de albumlijst bestormen. Maar jezus, wat een tracks. 

Andere eervolle vermeldingen:

20. Rot Away - Heavy Weight

19. Nas - Magic 3

18. Beumers & Tibbert - Season 2

17. Zulu - A New Tomorrow

16. Tim Beumers - RG PACK 07: Juwelier

15. The Ocean - Holocene

14. Larry June & The Alchemist - The Great Escape

13. Currents - The Death We Seek

12. Nas - Magic 2

11. Silent Planet - Superbloom

Maar dit zijn ze, de 10 beste platen van 2023:

10. End - The Sin of Human Frailty

The Sin of Human Frailty zou de soundtrack kunnen zijn voor de reis die mensen maken als ze worden geweigerd aan de hemelpoorten en af moeten dalen naar de 9 lagen van de hel. Brendan Murphy is Dante. To deception, I descend, Headfirst and falling into Hell. Denied by Heaven, in disguise. De muziek is kil, koud en meedogenloos. Geen weg terug. De breakdowns slaan je lens, de dissonante riffs laten niets van je heel, de blastbeats vermorzelen je. Even angels looked away in disgust. Without witness. You fucked the faith out of me. End is pijn. 

Favoriete tracks: Gaping Wounds Of Earth, The Sin of Human Frailty, Embodiment Of Grief

9. Rome Streetz - Noise Kandy 5

Rome Streetz dropte vorig jaar nog een plaat op Griselda Records, maar eigenlijk heeft hij dat label helemaal niet nodig. Op het vijfde deel van Noise Kandy doet hij wat hij zelf wil en dat bevalt nog beter dan een door Westside Gunn gecureerde plaat. Deze hele plaat staat vol duistere beats, waarop Rome er lustig op los kan vuren. “Trust no one, the soul of a battle-scarred shogun / Plottin' new stickups with a old gun.” Zijn pistool is misschien oud, maar de kogels die hij afvuurt, komen hard aan. Ja, veel hustle-praat, en veel rekensommen met weegschalen, bricks en grammen, maar toch boeiend en vooral gewoon tof gerapt. Op fantastische beats. Procall, een Evidence productie is mijn favoriet, maar ook Fire At Ya Idle Mind, met Joey Bada$$ op een beat van Wavy Da Ghawd is gruwelijk. Heerlijke rapplaat dit. 

Favoriete tracks: Hell Backwards, Fire At Ya Idle Mind, Procall

8. Staind - Confessions Of The Fallen. 

Staind is zo’n band waar je van moet houden om in 2023 nog een nieuwe plaat van ze te willen luisteren. Staind doet over het algemeen namelijk helemaal niets nieuws. En ook Confessions Of The Fallen is weer een plaat waar Staind 10 nummers lang gewoon weer ouderwets Staind is. En dat na een pauze van 12 jaar, want de groep bracht in 2011 voor het laatst een plaat uit. En eerlijk is eerlijk, ik begon ze inmiddels ook echt te missen. Die emotionele vocals van Aaron Lewis raken altijd en ook dit album heb ik ook weer keihard mee zitten blèren in de auto, binnen een week na de release. Albumopener Lowest In Me is een stamper, met zware riffs en een climax met een schreeuwende Lewis, een betere openingstrack is voor Staind begrippen niet mogelijk. De rest van het album houdt de band de intensiteit van de opener aan en neemt het af en toe iets gas terug, op een track als Here And Now, en wordt af en toe het gaspedaal dieper ingedrukt, zoals op Cycle Of Hurting. Maar alles altijd in dienst van de emotie en ik ga er helemaal in mee. 

Favoriete tracks: Lowest In Me, Here And Now, Cycle Of Hurting 

7. Rafting Goods - Volume 2

2023 was voor Rafting Goods weer bizar productief. Meerdere packs, albums, EP’s en singles. En nu is veel uitbrengen natuurlijk niet per se een verdienste, het valt of staat met de kwaliteit van de releases. En die is dik in orde. Ik heb geen enkele track uit het kamp gehoord dit jaar, waarvan ik dacht; dit vind ik niet tof. Sterker nog, veel toffe releases. Maar het sterkste werk hebben ze bewaard voor Volume 2, het tweede groepsalbum. Dit album werd als 4 losse EP’s uitgebracht gedurende het afgelopen jaar, waardoor ik eigenlijk het hele jaar door wel Rafting Goods heb beluisterd. Een sneaky manier om telkens relevant te blijven natuurlijk, maar het werkt. Na de release van ‘D’ kun je het album in zijn volledigheid tot je nemen en dan vind ik het sterker, dan als losse EP’s. De flow van het album is goed en ondanks dat je telkens te maken hebt met andere producers en andere rappers, is er een bepaalde consistentie in de vibe van de tracks, waardoor de aanwezigheid van de vele mc’s juist versterkend werkt. En uiteraard heb ik mijn favorieten, en als die dan langskomen, is het extra tof. Tim, James, Mike, Nosa, Tenshun en NTAN zijn die rappers voor mij. Zal wel aan de leeftijd liggen. 

Favoriete tracks: Temperatuur Stijgt, Film, Wilt Chamberlain, Niet Hetzelfde

6. Jesus Piece - …So Unknown

Wat. Een. Beuker. Deze plaat heb ik dit jaar regelmatig geluisterd als ik het op mijn werk even helemaal had gehad. Na een klein half uurtje Jesus Piece ben ik normaal gesproken weer helemaal opgeknapt. En dan ondertussen typen met de toetsaanslag van een ploertendoder, heerlijk. Alles is zwaar aan deze plaat, de riffs zijn kettingzagen en de breakdowns halen flatgebouwen naar beneden. Dit is het muzikale equivalent van een doorgefokte pitbull voor hondengevechten, maar dan op steroïden. De lyrics op FTBS zijn ook perfect voor die na-een-meeting-stoom-afblazen-momenten. It’s in one ear, out the other, I ain’t hearin’ it. Keep your mouth shut! Save your breath, don’t waste both of our time. Yeah, I hear what you’re sayin’, but it doesn’t mean shit to me! Ja, ik ga heel lekker op de sloopdrang van Jesus Piece. 

Favoriete tracks: Tunnel Vison, FTBS, Gates of Horn

5. Baroness - Stone 

Baroness is een bijzondere band. Als iemand mij zou vragen wat voor muziek ze maken, zou ik niet eens een antwoord hebben. Baroness is Baroness, gewoon. Even fantastisch als bijzonder. Vooral live. En op eerdere platen, want daar zijn er al een paar van. Purple uit 2015 vond ik geweldig, Gold & Grey uit 2019 iets minder. Het was dus even spannend waar Stone zou landen. Gelukkig gaat de sound, power en energie van deze plaat weer meer richting de sound van Purple en sluit het aan op wat ik goed vind aan Baroness en dat is dat ze krachtige songs maken, die passie belichamen. De rauwe zang van John Baizley geeft kippenvel als hij echt aanzet en boven de muur van geluid uitschreeuwt: I remember every last word, I remember it all.

Favoriete tracks: Last Word, Beneath the Rose, Shine

4. El Michels Affair & Black Thought - Glorious Game

El Michels Affair is een soulband die al eerder met rappers werkte en in het verleden nummers van Wu-Tang bewerkte tot live-songs. Dat zij een keer een heel album met een rapper zouden maken, was onvermijdelijk. Dat dit Black Thought zou worden, hadden ze misschien zelf niet kunnen dromen. De rapper van The Roots is gewend om met een band te werken en dat geeft deze samenwerking direct een vertrouwd gevoel. De sound ligt redelijk in het verlengde van een The Roots album, en daar is helemaal niets mis mee. El Michels Affair creëert een fijne sfeer en Black Thought, tsja, Black Thought is absurd. De manier waarop hij zijn beelden schetst, is weer zo treffend, dat het lijkt alsof je naast hem staat, terwijl hij rapt en je precies ziet wat hij ziet. Op The Weather zegt hij (terwijl de beat midden in de verse verdubbelt in snelheid en Thought zijn pace strak houdt): It's understood that South Philly was a marvel, I'd never be one to argue / The cracks in the pavement, front steps made of marble / The smell of Pine-Sol, my grandmother kept 'em clean, y'all. Je bent gewoon in 1x daar, in South Philly, bij zijn oma. Echt fantastisch. Op de track Alter Ego beschrijft Thought hoe hij over een creatieve dip heen kwam en geeft daarmee een kijkje in zijn hoofd. Prachtig geschreven, heerlijk gerapt. Black Thought is een baas. 

Favoriete tracks: The Weather, That Girl, Alter Ego

3. Invent Animate - Heavener

De progressieve metalcore van Invent Animate behoort voor mij tot het beste wat dit genre momenteel te bieden heeft. Denk aan Northlane, Silent Planet, Currents en Erra. Maar dan dus beter. En dit komt vooral doordat de muziek van Invent Animate aanvoelt als een warme deken van wolken. De strakke ritmesectie, intense riffs en fantastische zang laten je zweven en terwijl je net comfortabel in de lucht hangt, vallen alle wolken weg en maak je een vrije val die je een adrenalineshot geven ter grootte van de spuit die Vincent Vega in Mia Wallace steekt, als de bezwerende zang plaats maakt voor een brute schreeuw en de band het gaspedaal vol intrapt voor heavy riffs en zware breakdowns. De hele plaat lang beweeg je tussen hemel en aarde en als zanger Marcus Vik zijn strot opentrekt, kun je niet anders dan gebiologeerd luisteren en je mee laten slepen met het kippenvel op je rug. Tel daar teksten bij op die emotie en pijn ademen, en dit album klopt op alle fronten. En het raakt mij.  

Favoriete tracks: Absence Persistent, Shade Astray, Elysium

2. Hail The Sun - Divine Inner Tension

New Age Filth uit 2021 was mijn kennismaking met Hail The Sun en sinds die plaat met terugwerkende kracht fan geworden van alles dat de band gemaakt heeft. Hail The Sun heeft de gave emotie te vangen in songs die even meeslepend als sferisch, even complex als toegankelijk en even agressief als catchy zijn. En op Divine Inner Tension is dat opnieuw gelukt. En meer. De complexe gitaarpartijen, de overdonderende drumpartijen en de emotioneel beladen zang van Donovan Melero komen vanaf albumopener Tunnel Vision Alibi als een stortvloed over je heen en het enige dat je kan doen, is het ondergaan. Met overgave, want dat is precies wat Hail The Sun belichaamt. Zowel in tekst als in woord. I embody every threat you feel within, 'cause if I'm with you then I'm with you 'til the end. Hoogtepunt is afsluiter Under The Floor waarbij Donovan zingt vanuit het perspectief van een slachtoffer van seriemoordenaar John Wayne Gacy. Heftig en intens.

Favoriete tracks: Mind Rider, Chunker, Under The Floor

1. Metallica - 72 Seasons

Natuurlijk is 72 Seasons mijn favoriete plaat van 2023. Ik heb geen enkele plaat dit jaar zo veel geluisterd als deze. Ik stond daardoor ook in de Spotify top 0,5% van Metallica luisteraars van 2023, wereldwijd. Op zich natuurlijk ook niet gek als Inamorata, met zijn ruim 11 minuten, mijn favoriete track is. Ik schreef al eens een recensie over 72 Seasons en eigenlijk ben ik het daar nog volledig mee eens. 

Favoriete tracks: Inamorata, Room of Mirrors, Too Far Gone?

Op naar 2024...

72 Seasons is een beleving

Een nieuwe Metallica. Er wordt me wel eens verweten dat ik zo’n album ook goed zou vinden als ze er geluiden van een smeulende barbecue op zouden zetten of van scheetjes met reverb. Waarschijnlijk klopt dat ook. Maar toch. Een nieuwe Metallica is natuurlijk niet automatisch de beste plaat van het jaar. Ook al is dat het wel. Sterker nog, 72 Seasons is de beste Metallica plaat sinds Load. En misschien wel sinds The Black Album.

De riffs vet, de drums strak, de basgitaar groovy en de solo’s geweldig. Ieder nummer op 72 Seasons ademt de urgentie die ik op voorgaande releases nog wel eens heb gemist. 

Of het nu de snelle riff van ‘Lux Æterna’, het midtempo beukwerk van ‘You Must Burn!’ of de power van ‘If Darkness Had a Son’ is, de sound en het gevoel nemen me mee terug naar The Black Album. De drums zijn als heipalen, de bass de fundering en de gitaren bouwen het huis. En daar woon ik dit jaar in. Met de zang van James Hetfield voor het gevoel en de emoties als we door het huis lopen. 

Daar moeten we het trouwens allemaal over eens zijn, James zijn vocale performance op 72 Seasons is fantastisch. Iedere track komt binnen en raakt snaren in mijn brein en in mijn hart. Tekstueel laat hij zijn demonen vrij en verwerkt hij zijn persoonlijke shit. In ‘Room of Mirrors’ in gevecht met zichzelf: So I stand here before you / You might judge, you might just bury me / Or you might set me free. En op zoek naar hulp in ‘Too Far Gone’: Am I too far gone to save? / Help me make it through the day. 

En waar anderen liever kortere songs horen, kan het mij niet lang genoeg duren. Ik ga heel lekker op deze tracks. En dan vooral op hoogtepunten als ‘Shadows Fall’, ‘Too Far Gone?’ & ‘Room of Mirrors’. De gitaar harmonieën aan het eind van die laatste track zijn pure metalporno.

Maar het absolute huzarenstukje, het kunstwerk in het kunstwerk, is de epische albumafsluiter ‘Inamorata’. De riff behoort tot de beste riffs die ze ooit schreven en de opbouw van de track is Metallica ten voeten uit, I love it. Compleet met bass-break, een huilende Kirk Hammett gitaarsolo en de beste versie van James op zang met lyrics die het hardst bij me binnenkomen van deze hele plaat. Misery, she loves me, but I love her more. En dan die gitaar harmonieën na de brug, terwijl Lars met zijn strakste performance in jaren door blijft beuken. Miiissseerrryyyyy.. Ja, ik moet janken als ik dit nummer luister. Omdat mijn favoriete band me, nadat ik ze 32 jaar geleden heb leren kennen, gewoon nog steeds helemaal omver blaast. En omdat James me zelden zo raakte met zijn lyrics.

72 Seasons is een beleving, een fantastische plaat en gaat voorlopig niet uit mijn dagelijkse rotatie. 

Jaarlijst 2022 - Mijn favoriete albums

In mijn begeleidende tekst voor mijn jaarlijst van 2021 schreef ik nog dat 2021 een jaar zonder liveshows betrof. Hoe anders was 2022? Dit jaar heb ik onder andere Metallica, Deftones, Counterparts, Stick To Your Guns, Knocked Loose, End en DVNE zien spelen. Wat een weelde. 

En mijn zoon is een 2022 baby. En in 2022 kwam er eindelijk weer een nieuwe Metallica single uit. Dus mijn liefde voor 2022 is groot. 

Dit zijn mijn favoriete platen en tracks van 2022. 

20. Vinnie Paz - Tortured in the Name of God's Unconditional Love

Een nieuw jaar, een nieuwe plaat van Vinnie. Het ene jaar dropt hij met Stoupe als Jedi Mind Tricks, dan weer met Ill Bill als Heavy Metal Kings of met zijn crew Army Of The Pharaohs, maar dit jaar dus weer een solo plaat en daar zijn er inmiddels ook alweer 7 van, deze meegeteld. En als ik 1 woord zou mogen kiezen voor die hele discografie, is het ‘consistent’. Paz stelt nooit teleur. Je weet wat je kan verwachten en hij levert. En ik houd ervan. En ondanks dat ik al zoveel van hem heb gehoord, dropt hij ook op deze plaat weer een paar parels die meedoen in zijn persoonlijke top 30, zoals de heerlijke track Slight Rebellion off Madison en het sterke Faith Healer. En hij verrast weer met een paar gastbijdrages die indruk maken, zoals Method Man, Kurupt, Big Twins en M.O.P. Hierdoor is er ook deze keer weer genoeg te genieten. 

Favoriete tracks: Slight Rebellion off Madison, Faith Healer, Killpoint (ft. M.O.P)

19. Greyhaven - This Bright and Beautiful World 

Greyhaven maakte al indruk met hun debuutplaat Empty Black en trekt de goede lijn van die plaat door op het tweede album This Bright and Beautiful World. Opnieuw brengen ze een mix van post-rock, post-hardcore, grunge en metalcore, maar de sound nu wel nog verder doorontwikkeld. Welke stijl het ook is, het album klinkt vooral duister, donker, zwaarmoedig en depressief. Het luistert niet altijd even lekker weg. Enkele nummers geeft kippenvel, waar andere nummers daar nog een beetje onder blijft hangen, maar als Greyhaven voor het derde album meer tracks gaat maken als albumopener In A Room Where Everything Dies en vooral het indrukwekkende A Painful and Necessary Action, dan sta ik weer vooraan om dit te luisteren. 

Favoriete tracks: In A Room Where Everything Dies, A Painful and Necessary Action, And it’s Still Too Loud

18. Foreign Hands - Bleed The Dream

Het is niet per se origineel wat de jongens van Foreign Hands met deze EP op de mat leggen, maar tering wat is dit vet. Wat een beuker van een EP. En waar misschien sommige EP’s smaken naar meer of langer hadden mogen zijn, is de korte speelduur hier misschien wel 1 van de sterktes. Foreign Hands trapt je met kneiterharde metalcore even een klein kwartier helemaal lens en vervolgens blijf je gesloopt achter. De zanger switcht regelmatig tussen schreeuwen en praten, en in de refreinen komt er soms ook wat cleane zang bij. Het doet ergens een beetje denken aan hoe Brendan Murphy van Counterparts dat doet. Het album bewandelt een goede lijn tussen melodie enerzijds en keihard beukwerk anderzijds. Als de breakdown aan het einde van Seperation Souvenir wordt voorzien van de uitspraak “Cross my heart and hope to die” zie je al een om de mic vechtende menigte bij de liveshow voor je, die over elkaar heen buitelt met vuisten in de lucht.

Favoriete tracks: Anemoia, Seperation Souvenir, Bleed The Dream

17. Conway The Machine - God don’t make mistakes

Op het eerste gehoor klinkt deze plaat als iedere andere Griselda release van de afgelopen 5 jaar. Daar is natuurlijk helemaal niets mis mee, want het recept van rauwe beats en een grimey sfeer vol met coke raps, borstklopperij en strakke flows, is gewoon al erg lekker. Toch is dit niet zomaar de zoveelste Griselda release. Op God don’t make mistakes breekt Conway een stuk muur af en horen we voor het eerst ook echt over de pijn die hij ervaart en maken we kennis met de man achter de man. Hoogtepunt van het album is de track Stressed, waarop hij rapt: Brothas don't understand depression is real / People stressin' 'bout real life shit, you stressin' your bills / And not too long' after my cousin hung his self / I never told nobody, but I lost a son myself. Wow. Het zorgt direct voor een brok in de keel. Emotionele bars gaan hand-in-hand met keiharde bars en dat zorgt overall voor een zeer sterk album. 

Favoriete tracks: Piano Love, Stressed, So Much More

16. Terror - Pain Into Power

Terror is Terror. “Still dedicated to hardcore". Maar jezus, op Pain Into Power klinken ze furieuzer dan ooit. In iets meer dan 18 minuten vuurt Terror 10 tracks op je af die ervoor zorgen dat je als vanzelf high kicks in je woonkamer staat te doen. Ook al kan ik dat helemaal niet en ziet het er waarschijnlijk meer uit alsof ik mijn been lift als een sumoworstelaar. Het blijft knap dat je als band woede zo kunt vangen. Zanger Scott Vogel is agressiever dan ooit in zijn delivery en de band blijft hardcore, maar dan wel met een laagje metal in de productie, waardoor de tracks iedere keer aankomen als een betonblok op je hoofd. Vet. 

Favoriete tracks: Pain Into Power, Boundless Contempt, One Thousand Lies

15. Birds In Row - Gris Klein

Birds In Row is voor mij een band in het rijtje La Dispute en Hail The Sun. Een mix van post-rock, post-hardcore en over de top emoties. Heerlijk om in te verdrinken. De tracks klinken urgent en gejaagd, waardoor je continue op het puntje van je stoel blijft zitten als je dit album luistert. Niet in de laatste plaats doordat de zanglijn vaak het drumpatroon volgt dat zich een weg beukt door de plaat als een jeep door een dichtbegroeid stuk bos. Hoogtepunt is de track Noah, een episch stuk muziek dat opbouwt naar een climax, waarover heen de zanger wanhopig schreeuwt “you should have taken the money, you fool”. Een aanval op het kapitalisme kwam zelden in een interessantere track.  

Favoriete tracks: Confettis, Noah, Trompe L’oeil

14. Apollo Brown & Philmore Green - Cost of Living

Apollo Brown stelt echt nooit teleur. En tuurlijk, hij wijkt ook nooit heel erg af van zijn formule, maar als een formule zou lekker uitrekent, waarom ook niet? Zijn beats bangen op dit album ook weer als vanouds, met die warme kicks, die fijne soulsamples en overall een hoge score op de hoofdknikindex. Deze keer is het mc Philmore Green uit Chicago die zijn beats mag voorzien van raps. Ik kende Philmore nog niet, maar zijn relaxte rapstijl en beschouwende lyrics bevallen me prima. Philmore Green vertelt een eerlijk en rauw verhaal van het leven in de grote stad en met advies: “to make it out the ghetto, better get you a vision plan” & “keep going". Eerlijkheid gebiedt me wel te zeggen dat de gastbijdrage van Evidence, vanwege Evidence dus, op Paradise het hoogtepunt is, zowel qua beat als qua raps is dat nummer een absolute voltreffer. 

Favoriete tracks: Keep Goin’, Paradise (ft. Evidence), Steep Life

13. Ome Guus - Hand Solo

Ik stuurde in een appgroep deze plaat door naar vrienden met de tekst: “Ome Guus zou wel eens de beste rapper van Nederland kunnen zijn.” En misschien moet ik die ‘zou’ gewoon vervangen door ‘is’. Door zijn nonchalante manier van rappen valt bijna niet op hoe ingenieus de raps van Ome Guus in elkaar zitten. Bizarre wordplay, absurde rijmschema’s en zieke punchlines, Ome Guus doet het allemaal op hoog niveau. De beats van Knetter Gang, die dit album muzikaal omlijsten, bangen alsof ze in de jaren ‘90 voor Big L zijn geproduceerd, maar dan met een klein modern randje. Als Ome Guus zowel rapt als zingt op een track als De Dominee, bereikt het album een apotheose die smaakt naar nog een album. En nog 1. 

Favoriete tracks: De Dominee, Excusez Moi, Legends

12. Beachdog - Beachdog

Beachdog is de nieuwe band van zanger David Achter De Molen. Ik luister twee keer in de maand naar zijn podcast Zes Losse Tanden en kan daardoor inmiddels aardig aanvoelen wat zijn muzikale voorkeur is. En doordat ik dat weet, vind ik het extra tof om te merken dat hij al die smaken in zijn nieuwe band heeft gestopt. Beachdog is een beetje emo, een vleugje metalcore, een theelepeltje shoegaze, een flinke scheut rock, een stuk hardcore en hier en daar besprenkeld met grunge. Een beetje als Black Peaks. Of Palm Reader. Als David zijn strot opentrekt, weet hij te raken en zeker in songs die een goede spanningsopbouw hebben, is het genieten, zoals tijdens de breakdown in The Patient, bij de blastbeats in Milk en in het ijzersterke refrein van Crawl In Pieces. Vooral die laatste track is een absoluut hoogtepunt en smaakt naar meer.

Favoriete tracks: Swords Up In The Air, The Patient, Crawl In Pieces

11. ††† - PERMANENT.RADIANT

Als fan van deftones vond ik zanger Chino Moreno’s side-project Crosses nooit helemaal raak. Ik miste vaak de gitaren of de fantastische drums van Abe. Hierdoor voelde Crosses meer als een deftones interlude zonder climax. Tot dit album, want PERMANENT.RADIANT is 1 lange climax. Chino zelf is in topvorm, maar toch ook ondergeschikt aan de totaalbeleving. Crosses trekt je langzaam hun wereld in, waar het duister, dromerig, spannend en dynamisch is. Of zoals Chino zingt op Sensation: Don't wanna be here in the dark / But I believe I'll always be. En juist dat is de kern van deze plaat die het beste wegluistert in het donker, met een koptelefoon op en zonder afleiding. Op die manier komt de gelaagdheid van de plaat het beste binnen. 

Favoriete tracks: Sensation, Vivien, Cadavre Exquis

10. Joey Bada$$ - 2000

Dit album stond onlangs centraal in aflevering 1 van seizoen 4 van mijn podcast BRAL. en in die aflevering zeg ik: ‘dit album wordt alleen maar beter naarmate je verder luistert’. De laatste set tracks op het album maken zelfs echt indruk, met een Joey Bada$$ in topvorm die zijn masker weglegt en zeer persoonlijke lyrics brengt op tracks als Let it Breathe, Head High en Survivor’s Guilt. Op die laatste track vindt hij eindelijk de ruimte om de dood van zijn vriend Capital Steez een plek te geven. 2000 is een plaat die qua sound aansluit op zijn eerste release 1999 en dat betekent vooral  boombap-beats met een warm soulvol geluid die onder andere gemaakt zijn door Statik Selektah. Heel fijne samenwerking, op een heel fijn album.

Favoriete tracks: Let it Breathe, Head High, Survivor’s Guilt

9. Stick To Your Guns - Spectre

Eerder dit jaar zag ik Stick To Your Guns weer spelen en ik heb daar weer zo van genoten. De passie en energie van de band werkt nog steeds aanstekelijk en ik heb vrijwel alle lyrics weer keihard staan meebrullen. Ook die van de tracks van het nieuwste album. Dit album dus. De nummers die ze speelden van Spectre zijn live weer enorme knallers. Onder andere Weapon, Hush, A World To Win en More Of Us Than Them zijn typische STYG krakers die perfect in hun oeuvre passen. Op het album staan daarnaast nog enkele interessante tracks die afwijken van de STYG formule, zoals het rock-nummer Open Up My Head en de akoestische afsluiter No Way To Live. Maar overall is dit niet mijn favoriete Stick release, sommige tracks skip ik net te vaak. Desalniettemin weer een plaat met genoeg krakers om weer even op voort te kunnen. 

Favoriete tracks: Hush, A World To Win, More Of Us Than Them

8. Beumers & Tibbert - Beumers & Tibbert

Volwassen mannen rap. En dat dan op beats die niet boven de 90 bpm uitkomen. Het is allemaal niet ingewikkeld, maar klinkt wel erg fijn. Je hoort aan deze plaat dat Beumers & Tibbert er gewoon zin in hadden. Beide mc’s proberen elkaar af te troeven met de meest spitsvondige lines, waardoor ze elkaar scherp houden en er een bepaalde urgentie in de raps zit. Vooral Tibbert blinkt uit met lines als driedubbele woordwaarde, mijn flow is scrabble, w-a-c-k als ik zomaar ff je niveau mag spellen. De beats klinken heerlijk soulvol, waardoor je hoofd als vanzelf op en neer gaat en doordat het tempo nergens echt opgeschroefd wordt, blijft het album in een goede vibe hangen die ervoor zorgt dat Beumers en Tibbert kunnen excelleren, zonder dat het over de top gaat. Misschien omdat ik een generatiegenoot ben, een veertiger, maar ik ben blij dat dat beukbeats van hun oude crew VSOP achterwege blijven, deze laidback vibe bevalt me erg goed. Of zoals Mike rapt op Philips Hue: het hoogste woord wordt niet verkondigd door de hardste stem / op zijn zachtst gezegd, is het dat waar je belang bij hebt. Hoogtepunt van de plaat is afsluiter Rug Recht, waarop Mike binnenkomt door gewoon even zijn moeder te bellen en in te checken bij zijn vader en Tim een emotionele verse dropt met lines als groot denken, maar klein doen / rug recht, dwars door alle dingen die pijn doen / mijn mood, ook al kost het bergen inzet / ik wil alleen maar worden wat ik zelf gemist heb / het is het meeste en het minste dat ik kan doen. Prachtig. 

Favoriete tracks: Cocomelon, Knicks, Rug Recht

7. Nas - King’s Disease III

Nas is on some grown man shit, of zoals hij zelf rapt op ‘Don’t shoot’: Am I snitching when the police commissioner my friend? / Am I a player when me and the mayor hang and tap in? / Just a grown man tryna see how to change the community / 'Cause all I see is mama's crying, reading eulogies. Deze Nas bewandelt op King’s Disease III opnieuw een lijn tussen het verleden, het heden en de toekomst en plaatst daarmee zijn leven in perspectief. En uiteraard doet hij dit met fantastische lyrics, een geweldige flow en fijne beats van Hit-Boy die het beste in hem naar boven halen. Geen gastbijdrages, gewoon Nas, 49 jaar, en nog steeds 1 van de allerbesten op de mic.

Favoriete tracks: Legit, Thun, Beef

6. MOVNT OLYMPVS - GΩD LOVES UGLY

MOVNT OLYMPVS is een crew die bestaat uit rappers Jojo Wavy, Cobra, Ome Guus en Ill Material. Die laatste staat centraal op de vijf tracks tellende EP GΩD LOVES UGLY. Dit is misschien wel de rauwste Nederlandstalige Hip-Hop EP die ooit uitgebracht is. De beats zijn grimey, de raps onvriendelijk en de sfeer is koud en duister. Ill Material is de uitblinker met bizarre raps die telkens een andere kant opgaan dan je wellicht zou verwachten. Op de openingstrack vormen de raps van Ill Material door zijn delivery ook de drums op een verder vrij minimalistische sample, maar het ratelt echt heerlijk als hij rapt: deze hier piepte ietsiepietsie anders, militante elite, mijn believers lijken godless, wat ik zie is nattig, met een bivak op de bakkes, op een krieg alsof dat land is. Na de opening bangen de beats alsof de midden jaren ‘90 door donkere stegen wandelen en krijgen de rappers alle ruimte om te shinen. Naast Ill Material is het vooral Ome Guus die opvalt met een fantastische verse op RXTZOOI en op BBFVCKJOU dat opvallend kwetsbaar is voor deze keiharde crew. Enige kritiek; ik had meer tracks op deze EP willen hebben.

Favoriete tracks: ♥️, RXTZOOI, BBFVCKJOU

5. Machine Head - Øf Kingdøm and Crøwn

In mijn lijstje favoriete Machine Head albums komt Øf Kingdøm and Crøwn binnen op 3. Na The Blackening en Burn My Eyes, maar net voor Unto The Locust. En dat is knap voor een tiende album dat bovendien in Catharsis een matige voorganger had. Øf Kingdøm and Crøwn is een conceptalbum met een verhaal over wraak en liefde, en dit komt vooral de muzikale focus ten goede. De lyrics hadden ook op iets anders kunnen slaan en ieder nummer afzonderlijk kan best zonder de rest van het verhaal, waardoor dit niet helemaal uitmaakt. De muziek daarentegen wordt er wel door geholpen. Het thema wraak wordt voorzien van een goede dosis agressiviteit en vooral de nieuwe (sessie-)drummer Navene Koperweis voegt een fijn nieuw element toe aan het vertrouwde Machine Head met zijn blastbeats en snelle drumwerk. Ook die nieuwe gitarist Vogg soleert met spirit. Verder is het natuurlijk weer de grote Robb Flynn show die deze keer zijn inspiratie weer eens op een goede manier in killer-riffs weet om te zetten. Daarnaast is het fijn dat er vooral veel agressieve vocals van hem op staan, ten opzichte van zijn soms veel te overdreven cleane zang. Hoogtepunt Become The Firestorm laat ons de beste Machine Head horen, sinds The Blackening en zou zelfs niet misstaan op die plaat. Wat een track. 

Favoriete tracks: Choke On The Ashes Of Your Hate, Become The Firestorm, My Hands Are Empty

4. Rafting Goods - Volume 1

Ik heb echt genoten van dit album dit jaar en voor mijn uitgebreide mening is er een BRAL. aflevering in seizoen 3 die volledig over deze plaat gaat. Mijn beknopte mening? Dit is gewoon hard. Een paar van de beste rappers van Nederland op beats van een paar van de beste producers van Nederland. Uitblinkers James, Nosa, Tenshun, Tim Beumers en Dookie komen stuk voor stuk met toffe bars vol wordplay en spitsvondigheid, terwijl je hoofd op en neer gaat door beats van gasten als Presto en Blanke Roy. Deze plaat heeft mijn liefde voor (het luisteren naar) Nederlandstalige Hip-Hop weer aangewakkerd. Vooral omdat de bars echt van hoog niveau zijn en de beats ervoor zorgen dat je mondhoeken naar beneden gaan en je dit luistert met een grimas.  Zo’n grimas die zegt: damn, dit is fire. 

Favoriete tracks: No No Lobi, Alleen Maar Vuur, Kerosine 

3. Black Thought & Dangermouse - Cheat Codes

Black Thought is zo ongekend goed. Over hem ook een BRAL. aflevering die er zeer binnenkort aankomt. In de podcast plaats ik hem niet eens meer tussen rappers, zijn peer is Shakespeare, dat is het niveau van tekstschrijven dat Black Thought haalt. En niet met 1 track, of 1 album, maar met zijn hele oeuvre, inclusief The Roots. Op Cheat Codes is het weer enorm raak met tracks als Aquamarine en Identical Deaths. Daarnaast levert ook Dangermouse een goede prestatie af, want de beats op Cheat Codes zijn stuk voor stuk soulvolle bangers en zorgen ervoor dat Black Thought kan excelleren. Op eerder solowerk van Thought was de muziek nog wel eens ondergeschikt aan de raps, maar op Cheat Codes zit een mooie balans, waardoor er echt tracks ontstaan met een kop en een staart in plaats van een loop waarop Black Thought kan spitten. En juist dat maakt van Cheat Codes het beste Black Thought solowerk ooit. Zoals hij over de soulsample heen rapt op Sometimes is kippenvel, de sterke collabo’s met DOOM en Conway The Machine zijn fantastisch, en vooral zijn verses zijn briljant. Het is bijna onmogelijk een bar te quoten, omdat het afbreuk doet aan de genialiteit van de hele verse. Ga dit luisteren. En dan echt luisteren.

Favoriete tracks: Sometimes, Aquamarine (ft. Michael Kiwanuka), Identical Deaths 

2. Kendrick Lamar - Mr. Morale & The Big Steppers

Mr. Morale & The Big Steppers stond centraal in aflevering 7 van seizoen 3 van BRAL. In die episode hebben we het album gevierd en getracht te duiden. Casper noemde het album een boek dat je gelezen moet hebben, maar dat je niet heel vaak opnieuw leest. Ik vond dat mooi gezegd. Dit album is namelijk zo zwaarmoedig, heftig en raak dat het niet makkelijk wegluistert. Met onderwerpen als depressie, therapie, rouwverwerking, daddy issues, echtelijke ruzie, een jezuscomplex, sexverslaving en misbruik is het album het minst toegankelijke album van Kendrick Lamar, maar misschien daardoor ook wel het beste album. Dit is niet een plaat met hits, zoals die wel op zijn vorige platen stonden. Dit zijn geen bangers die in de club zullen worden gedraaid. Het zijn wel tracks die zeer gelaagd zijn en het beste tot zijn recht komen door een koptelefoon. Door zijn goed uitgewerkte concept, het gebruik van verschillende stemmen, de fantastisch geproduceerde beats en de overall sfeer van de plaat luistert dit album weg als de film van het leven van Kendrick Lamar. En wat voor film. Eerlijkheid is de rode draad. En dat maakt hem geen aardiger persoon, terwijl je sympathie voor hem groeit. “I choose me, I’m sorry”. De anti-held, Kendrick Lamar.

Favoriete tracks: United in Grief, Father Time (ft. Sampha), We Cry Together (ft. Taylor Paige)

1. Counterparts - A Eulogy for Those Still Here

Als in je Spotify Wrapped staat dat je in de top 1% van alle luisteraars van Counterparts staat dit jaar, luister je er dan veel naar? Het antwoord is ja. Ik luister bijna elke dag naar Counterparts, zeker sinds het fantastische zevende album A Eulogy for Those Still Here. Ik dacht eigenlijk dat Counterparts niet beter kon dan op het vorige album Nothing Left to Love, maar niets is minder waar; dit album is op alle vlakken weer net een tandje beter. De songs zijn beter opgebouwd, het album bevat meer spanning en de experimenten met cleane zang en post-hardcore dragen nog meer bij aan de emotionele beleving die de band overbrengt. Zanger Brendan Murphy legt zijn ziel weer bloot met lyrics die weinig aan de verbeelding overlaten als hij schreeuwt: Let me leave / I've given enough. Depressief, duister en suïcidaal. Hopelijk meent Brendan niet alles dat hij zingt. Als uitlaatklep is het in ieder geval goud waard. De passie, beleving en emotie van deze band zijn ongeëvenaard en voor mij een reden hier elke dag in op te gaan.  

Favoriete tracks: Whispers of Your Death, Unwavering Vow, A Mass Grave of Saints

Op naar 2023…