Maar wat ik gisteren heb gezien, schokte me.
Het statement Zwarte Piet is weer volop gemaakt gisteren. Ik zie op facebook foto’s met teksten als “gewoon weer Zwarte Piet”, ik zie het volledige arsenaal voorbij komen; kroeshaar, rode lippen, pofbroek. Alle uiterlijke kenmerken van de vroegere kindslaaf werden weer opgevoerd als traditie.
Maar goed, dat is nog niet eens het ergste aan gisteren. Dat Zwarte Piet statement maken wij Nederlanders al jaren. Daar schrok ik niet nu ineens van. Ik schrok echter wel van alle haat van mensen. Mensen zonder demonstratievak, maar bewapend met vuurwerk, eieren, leuzen en nog het allerergste drogredenen en een hautain toontje.
In Eindhoven pakte een hooligan (ik neem even aan dat hij dat is) een kind op en zwaaide ermee naar de Kick Out Zwarte Piet demonstranten, terwijl naast hem iemand iets gooide.
Ik vind dit een bizar tafereel. Waarom wordt er een kind omhoog gehouden? Wat wil die demonstrant ermee zeggen? Dat het een kinderfeest is? Dat het prima is om met zijn allen te demonstreren op een kinderfeest, zo lang de redenen voor hem legitiem zijn?
In Hoorn maakte een witte man ook een supersterk statement.
Wat bedoelt hij? Wie bedoelt hij precies met “wij”? Bedoelt hij Nederlanders? Of mensen uit Hoorn? Waarom noemt hij een groep mensen die protesteren tegen racisme racistisch? Ik begrijp deze man niet. Zwarte Piet is namelijk racistisch. Daar kunnen we niet meer omheen.
In augustus 2015 adviseerde de VN-commissie voor de uitbanning van rassendiscriminatie ons de negatieve stereotypering aan te passen door de beeltenis van Zwarte Piet te wijzigen. En omdat we dit niet hebben gedaan, zijn “wij” als alle Nederlanders dus wel racistisch tijdens een intocht met Zwarte Pieten.
Maar zeg vooral niet tegen een Nederlander dat hij racistisch is, want dat is hij niet. En ergens klopt dit ook. Ik geloof best dat de meeste Nederlanders in het dagelijkse leven niet racistisch zijn. Maar vraag voor de gein eens aan een volwassen man of vrouw of ze vroeger wel eens iemand hebben gepest op school. Het antwoord is hoogstwaarschijnlijk nee. En toch ken ik heel veel mensen die gepest zijn.
Maar als niemand heeft gepest, waarom voelen mensen zich dan toch gepest? Als niemand Zwarte Piet racistisch bedoelt, waarom voelen mensen zich er dan racistisch door bejegend? Pesten is niet leuk, voor mensen die gepest worden. Daar maken we SIRE campagnes voor. En terecht. Zwarte Piet is ook niet leuk, voor mensen die het als racistisch ervaren. Maar daar maken we geen SIRE campagnes voor. Vreemd.
Te vaak hoor ik: “maar wij bedoelen het helemaal niet racistisch”. Dat klopt. En voor het gros van Nederland is het geen statement en “hoort Zwarte Piet er gewoon bij”. Dat het niet racistisch is bedoeld, betekent alleen niet dat het daarmee niet racistisch is.
Toen ik laatst een scheidsrechter uitmaakte voor vuile teringhomo tijdens een spannend potje Champions League voetbal van mijn club PSV, bedoelde ik dat ook zeker niet racistisch. Maar als een homoseksueel toevallig naast me had gezeten, had ik wel gesnapt dat het hem iets had gedaan. En ik had er ook direct mijn excuses voor aangeboden.
Soms zeggen we dingen, doen we dingen en volgen we dingen, zonder 2 keer na te denken. En dat is nu net wat er moet gebeuren. Nadenken. 2 keer. Nederland schafte de slavernij ook in etappes af. Eerst in Nederlands-Indië in 1860 en pas 3 jaar later in Suriname en op de Antillen. Maar niet zomaar hoor. De Nederlandse regering betaalde een schadevergoeding van 300 gulden per slaaf aan de eigenaar ter compensatie voor het verloren eigendom.
We zijn nu ook in etappes bezig. Schoorsteenpiet staat te trappelen van ongeduld om het werk van Zwarte Piet over te nemen. Nu nog zorgen dat alle boze mensen van het afgelopen weekend een vergoeding krijgen ter compensatie voor het verloren eigendom. Misschien een extra chocoladeletter? Geen witte dan natuurlijk, want die past niet in de traditie.
